Moeche

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Moeche (homónimos).

Moeche

Localización
43°33′49″N 8°00′39″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Provincia da Coruña
Capital	San Ramón
Poboación
Poboación	1.206 (2023) (24,87 hab./km²)
Xeografía
Superficie	48,5 km²
Comparte fronteira con	As Somozas Valdoviño San Sadurniño Cerdido
Organización política
• Alcaldesa	Beatriz Bascoy Maceiras
Eleccións municipais en Moeche
Identificador descritivo
Código postal	15000–15999
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	15049

Moeche é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Ferrol. Segundo o IGE a súa poboación no 2018 era de 1.226 habitantes (1.401 no 2010, 1.437 no 2006, 1.469 no 2005, 1.461 no 2004, 1.478 en 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é modestino.

Xeografía

Demografía

Censo total (habitantes)	1.226 (2018)
Menores de 15 anos	96 (7.83 %)
Entre 15 e 64 anos	679 (55.38 %)
Maiores de 65 anos	451 (36.78 %)

Evolución da poboación de Moeche   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
3.168	3.509	3.432	2.088	1.461	1.401		1.358
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Historia

Os primeiros vestixios localizados no municipio de Moeche datan de Idade de Bronce, como así o demostran os restos atopados nos xacementos de Santa Cruz e no castro de Labacengos. Posteriormente os romanos tamén deixaron as súas pegadas. ^{[Cómpre referencia]}

Non é até o século VI cando aparecen os primeiros documentos escritos que falaban dunha das súas parroquias, Labacengos. Pénsase que o nome de Moeche provén dun cabaleiro coñecido como Modesto, antigo personaxe que viviu nestas terras por aqueles tempos nos que o municipio era coñecido como a Vila Modesti.^{[Cómpre referencia]}

Na Idade Media teñen lugar dous dos acontecementos máis importantes para a historia de Moeche. O primeiro deles foi cando Henrique de Trastámara cedeu como señorío no século XIV os lugares de Santa Cruz e de San Xurxo ao señor das Pontes, García Rodríguez de Valcárcel, pero o máis famoso aconteceu no ano 1431, coa Primeira Revolución Irmandiña, na que os Irmandiños se sublevaron contra o caciquismo de Nuno Freire de Andrade, o Mao, e ao non atopalo no castelo decidiron derrubalo.^{[Cómpre referencia]}

Posteriormente no século XVI, trala derrota dos Irmandiños, o castelo de Moeche foi mandado reconstruír por Pedro Álvarez Osorio, Conde de Lemos, e utilizado como cárcere. Toda a historia deste municipio céntrase neste monumento, a partir do cal comezou a desenvolverse a actual poboación.^{[Cómpre referencia]}

Cultura

Toponimia

O nome de Moeche provén dun posesor chamado Modestus, polo que a súa localidade sería [Villa] Modesti.^{[Cómpre referencia]}

Política e goberno

Nas eleccións municipais de maio de 2007, o PP revalidou a súa condición de forza máis votada en Moeche e Xulio Cribeiro a de alcalde deste Concello. Porén, en abril de 2008, sospeitas de malversación de fondos produciron desavinzas no seo da formación gobernante, desembocando na renuncia forzada de Cribeiro ao seu cargo, asumindo así o edil Julio López Romeo a alcaldía.

En maio de 2011, o BNG resultou a forza máis votada das eleccións locais, seguido polo partido de nova creación Progresistas por Moeche (Propomo), que estaba encabezado polo anterior alcalde Xulio Cribeiro, e pechando a lista en último lugar o Partido Popular. Na sesión de investidura, malia ser a forza con menos votos, o PP revalidou a alcaldía, ao non se absteren e recibiren os apoios dos edís de Propomo.

Lugares de interese

Castelo de Moeche.

• O castelo de Moeche é o monumento máis importante e símbolo do municipio. Foi construído no século XV e a súa planta é irregular de forma poligonal. Na actualidade atópase totalmente reconstruído pero pechado ao público. As súas partes mellor conservadas son a torre da Homenaxe, de planta cadrada e 18 metros de altitude e os seus muros de cachotería de lousa que alcanzan os 12 metros. Tódolos anos nas súas inmediacións realízase dende o ano 1980 o Festival Irmandiño de Moeche, que conmemora o asalto ao castelo.
• A igrexa parroquial de San Xurxo de Moeche é un templo de estilo barroco con planta rectangular dunha soa nave, sancristía e capela maior con bóveda de nervadura estrelada. Destaca pola súa gran torre barroca de planta cadrada acaroada a un dos lados da súa fachada principal e formada por tres corpos, sendo o central, rodeado dunha balconada, o lugar onde se sitúan as campás.
• O cruceiro de San Xurxo, situado no atrio da Igrexa de San Xurxo de Moeche, foi levantado a principio do século XX. Está formado por un pedestal, o fuste e unha cruz que o coroa. Destaca pola súa elevada altitude.
• O pazo de Rañal, construído no século XVII na parroquia de San Xurxo de Moeche, é coñecido por ser o lugar onde viviron os antepasados de Emilia Pardo Bazán e Concepción Arenal. Na actualidade a súa planta é irregular, consecuencia das numerosas modificacións que sufriu ao longo da súa historia.
• A Casa do cura, situada nas inmediacións da igrexa de San Xurxo de Moeche, data de finais do XIX. É unha casa sen estilo definido, con planta rectangular, dous pisos e faiado, moi típicos por todo o concello. Tamén conta cunha fonte no xardín da parte de atrás e o forno fóra da casa.
• A igrexa parroquial de San Xoán de Moeche está situada nos arredores da estrada que leva ao concello. É un templo de estilo barroco rural, cousa frecuente nos templos da comarca, con planta rectangular dunha soa nave, sancristía e presbiterio cuadrangular. Un dos elementos máis importantes que se gardan no seu interior é o chamado Peto das Ánimas situado na sancristía.
• O peto de ánimas de San Xóan atópase na sancristía da igrexa de San Xoán. Está labrado en madeira e pénsase que foi elaborado no século XVIII.
• A área recreativa Soutogrande localízase no lugar coñecido como Souto da Vila, parroquia de San Xurxo de Moeche. Conta con grellas, mesas, bancos e cunha zona adicada aos máis pequenos con xogos infantís e populares, con campo amplo onde tradicionalmente se xogaba á billarda. Na área recreativa tamén se atopa a piscina municipal de Moeche, que ao non ser cuberta, só abre os meses de verán. Sen dúbida, a área recreativa é un bo lugar para pasar unha feliz xornada con toda a familia.
• A ermida de san Xiao de Osos localízase no límite co municipio de Cerdido, no antigo camiño real que vai cara a Santo André de Teixido. Foi levantada no século XII e no seu interior, merece especial mención, un fermoso retablo barroco do século XVIII situado no seu altar maior.

Festas

Festival Irmandiño de Moeche: este festival é a festa máis famosa e máis popular do concello. Dende o ano 1980 vénse conmemorando o terceiro sábado do mes de agosto, nas dependencias e arredores do castelo de Moeche, as Revoltas Irmandiñas que tiveron lugar en toda a comarca nos albores do século XV, dirixidas polo líder irmandiño Roi Xordo. Ao longo de todo o día e toda a noite do venres e sábado, organízanse concertos de música popular con grupos de sona no panorama musical galego, comidas campestres, sardiñadas e queimada para espantar as meigas. Finalmente, na medianoite do sábado, ten lugar o "Asalto ao Castelo" conmemorando cunha procesión Irmandiña ao castelo con fachos e espectáculo de artificios para lembrar o ataque irmandiño contra os Andrade.^{[Cómpre referencia]}

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Moeche.

• 
  Capela de San Ramón
• 
  Igrexa de San Xurxo de Moeche

Lugares de Moeche

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Moeche vexa: Lugares de Moeche.

Véxase tamén

Outros artigos

• Eleccións municipais en Moeche
• Castelo de Moeche

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---