Fútbol americano

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

O fútbol americano é un deporte de conxunto coñecido por mesturar complexas estratexias e un xogo físico moi intenso. Naceu hai máis de 100 anos nos Estados Unidos. É un dos deportes de impacto máis competitivos do mundo onde o xogador require dunha gran disciplina, adestramento físico e preparación mental. A maior manifestación competitiva e dos medios deste deporte dáse na National Football League (NFL), a liga de fútbol americano profesional dos Estados Unidos.

O nome football[editar | editar a fonte]

A palabra football, do inglés foot (pé) e ball (balón), pode parecer un nome estraño para este deporte posto que o balón se despraza case sempre coas mans e moi ocasionalmente úsase o pé. A razón pola que leva este nome é que descende en liña directa do rugby, que á súa vez ten unha orixe común co deporte coñecido comunmente como fútbol. Algunhas modalidades do football xogado no territorio norteamericano na segunda metade do século XIX adoptaron unhas regras do rugby específicas que acabaron confluíndo e configurando o fútbol americano actual.

Breve historia[editar | editar a fonte]

Equipo de fútbol americano a principios do Século XX.

A historia do fútbol americano pode ser rastrexada até as versións máis primitivas do rugby e do fútbol, xa que ambos os deportes teñen a súa orixe nalgunhas variedades de fútbol xogadas no Reino Unido a mediados do século XIX, nas cales unha pelota é pateada cara a unha portaría. Do mesmo xeito que no fútbol, o fútbol americano ten 22 xogadores no campo de xogo. Mesmo, algunhas referencias de posicións do fútbol son usadas no fútbol americano, como os termos "halfback" e "fullback".

Walter Camp.

O fútbol americano é o resultado de diverxencias do rugby, principalmente polos cambios nas regras instituídos por Walter Camp, quen é considerado o "pai do fútbol americano". Entre os cambios máis importantes están a introdución da liña de scrimmage e os downs. No final do século XIX e principios do século XX, o método de xogo desenvolvido por adestradores universitarios como Eddie Cochems, Amos Alonzo Stagg, Knute Rockne e Glenn "Pop" Warner axudaron a tomar vantaxe do recentemente introducido pase adiantado (anteriormente só se pasaba para atrás como no rugby). A popularidade do fútbol universitario creceu até converterse na versión dominante deste deporte na primeira metade do século XX. Os Bowl, unha tradición do fútbol practicado nos colexios universitarios, atraeron unha audiencia nacional nos Estados Unidos para os equipos colexiais. Reforzado por feroces rivalidades, o fútbol colexial aínda mantén un atractivo xeral moi notable dentro dos Estados Unidos.

A orixe do fútbol americano profesional pode ser rastrexado até 1892, co contrato de 500 dólares dado a William "Pudge" Heffelfinger para xogar nun partido da Allegheny Athletic Association contra o Pittsburgh Athletic Club. En 1920 foi formada a American Professional Football Association. O primeiro partido foi xogado en Dayton, Ohio, o día 3 de outubro de 1920 co equipo local, os Dayton Triangles vencendo aos Columbus Panhandles por marcador de 14-0. A liga cambiou despois o seu nome ao actual, a National Football League, dous anos despois, para se converter eventualmente na liga profesional de máis influencia no fútbol americano e sexa considerada a liga deportiva máis lucrativa do mundo. Despois de comezar nas cidades industriais do Medio Oeste dos Estados Unidos, o fútbol americano converteuse nun fenómeno dos medios non só nos Estados Unidos. A crecente popularidade do deporte pode ser rastrexada xeralmente até o Xogo de Campionato de 1958 da NFL. Unha liga rival da NFL, a American Football League (AFL), comezouse a xogar en 1960; a presión exercida por esta liga levou a unha fusión entre as mesmas en 1970 e ao eventual xurdimento* do partido de campionato unificado chamado Super Bowl, o cal se volveu o evento deportivo máis visto nos Estados Unidos, con cifras que aumentan de ano en ano.

Equipos e posicións[editar | editar a fonte]

Regras[editar | editar a fonte]

Campo e equipamento[editar | editar a fonte]

Os partidos de fútbol xóganse nun campo rectangular que mide 110 m de longo e 48,8 m de ancho. As liñas marcadas ao longo dos extremos e dos lados do campo coñécense como liñas finais e laterais. As liñas de meta están marcadas a 10 yardas (9,1 m) cara a dentro desde cada liña de fondo.[1][2][3]

O fútbol en si é un balón de coiro esferoide prolate, semellante aos balóns usados no rugby ou no fútbol australiano.[4] Para conter o aire comprimido no seu interior, a vexiga dun porco usábase habitualmente antes da chegada da goma artificial no interior da capa exterior de coiro para soportar as forzas de esmagamento.[5][6]

Ligas e torneos[editar | editar a fonte]

Popularidade e influencias culturais[editar | editar a fonte]

Variantes e deportes relacionados[editar | editar a fonte]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. NFL Rules 2012, p. v, 1.
  2. NCAA Rules 2011–2012, pp. 18–19, 23–24.
  3. NFHS Rules 2012, pp. 11–12, 13, 28.
  4. Cross, Rod. "Bounce of an oval shaped football". Sports Technology 3 (3): 168–180. doi:10.1080/19346182.2011.564283. Consultado o 2014-04-23. 
  5. "How a Cow Becomes a Football". 2019-01-31. 
  6. "How to play flag football". 2019-12-20. 

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]