Brielle (gemeente)

**Brielle**
Den Briel
Voormalige gemeente in Nederland
	(Details) (Details)
	;
Situering
Provincie	Zuid-Holland
Coördinaten	51° 53′ NB, 4° 11′ OL
Overig
Postcode	3230 - 3235
Netnummer	0181
Belangrijke verkeersaders	A15 N57 N218
Detailkaart
	Topografische gemeentekaart van Brielle,; september 2022
Portaal	Nederland

Brielle (uitspraak^ⓘ) is een voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland.

De gemeente lag op het eiland Voorne. Zij maakte deel uit van de metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Op 31 januari 2022 telde de gemeente 17.750 inwoners. Zij had een oppervlakte van 31,14 km² (waarvan 3,59 km² water).

De belangrijkste plaats in de gemeente was Brielle. Voorts behoorden tot de gemeente de dorpen Vierpolders en Zwartewaal.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Brielle werd ingesteld tijdens het Eerste Franse Keizerrijk op 1 januari 1812, als gevolg van de invoering in 1811 van de Franse Gemeentewet. Bij de instelling op 21 november 1813 van het Soeverein vorstendom der Verenigde Nederlanden werd de bestaande gemeentelijke indeling overgenomen.

Op 1 januari 1980 werden de gemeenten Vierpolders en Zwartewaal toegevoegd aan Brielle.

De gemeenten Brielle, Hellevoetsluis en Westvoorne zijn op 1 januari 2023 samengegaan in de nieuw ingestelde gemeente Voorne aan Zee.

Bestuur[bewerken | brontekst bewerken]

Partij	1990	1994	1998	2002	2006	2010	2014	2018
Inwonersbelangen	-	-	-	-	-	-	-	6
VVD	5	6	6	6	5	5	4	4
CDA	4	3	3	3	3	3	4	3
PvdA	5	3	6	5	4	2	1	2
D66	3	5	2	1	1	2	3	2
SP	-	-	-	-	3	4	5	-
OLP	-	-	-	-	1	1	-	-
Totaal	17	17	17	17	17	17	17	17

De reguliere gemeenteraadsverkiezingen van 2022 zijn in Brielle niet gehouden in verband met de gemeentelijke herindeling van de gemeente per 1 januari 2023.

Stadhuis en oude stadsgevangenis[bewerken | brontekst bewerken]

Het Brielse stadhuis is een opvallend gebouw op de markt, waarvan de gevel in 1790 is ontworpen door de architect Johan van Westenhout. In het oude stadhuis, de voormalige stadsgevangenis en de vroegere Waag is het Historisch Museum Den Briel gevestigd, dat het verhaal vertelt van de Tachtigjarige Oorlog en de Inname van Den Briel.^[1]^[2]^[3]

Kunst en cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

In de gemeente Brielle zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

Philips van Almonde (1644-1711), vlootvoogd
Jaap Amesz (1982), mediapersoonlijkheid
Johan Been (1859-1930), onderwijzer, schrijver van onder meer Paddeltje en archivaris
Teus van den Berg-Been (1926-2021), beeldhouwer
Willem Bloys van Treslong (1529-1594), edelman, watergeus, admiraal en baljuw
Magdalena Briels (1617-1685), stichtster van "De Stichting Pieusfonds de Jonge van Ellemeet-Briels"
W.Ph. Coolhaas (1899-1981), bestuursambtenaar Nederlands-Indië, hoogleraar
Detmer Deddens (1923-2009), predikant, theoloog en kerkhistoricus
Anneke Esaiasdochter (1509-1539), veroordeeld ketter
Han van Eijk (1962), zanger
Natasja Froger (1965), tv-presentatrice (echtgenote van zanger René Froger)
Gerard Hermans (1910-1945), burgemeester
Benjamin Christiaan de Jong (1839-1905), ondernemer en zeevaarder
Cornelis de Jonge van Ellemeet (1646-1721), ontvanger-generaal van de Republiek der Verenigde Nederlanden, pensionaris van Rotterdam en Den Briel
Susanna van Oostdijk (1597-1661), echtgenote van de remonstrantse predikant Arnoldus Geesteranus
Rob Romein (1949-2000), ondernemer
Hendrick Joosten Speuy (1575-1625), organist en componist
Toon Tellegen (1941), (kinderboeken)schrijver
Maarten Harpertszoon Tromp (1598-1653), admiraal
Jan Wegereef (1962), scheidsrechter betaald voetbal
Witte de With (1599-1658), vlootvoogd

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

Magdalena Briels (1617-1685), stichtster van "De Stichting Pieusfonds de Jonge van Ellemeet-Briels"
Joop Huurman (1916-1976), politicus
Willem Ernst Lüdeking (1802-1882), genees-, heel- en vroedmeester
Martinus Leonardus Middelhoek (1898-1986), kunstschilder
Co Stelma (1907-1987), gymnaste